Yeni müfredat İlk çağ felsefe düşüncesini hazırlayan nedenler ve ortam ders notları
İlk çağ felsefe düşüncesini hazırlayan nedenler
Felsefe tarihi yani felsefenin başlangıcı milattan önce yedinci yüzyılda dünya uygarlığına kadar gitmektedir burada başlangıç biri olarak ele alınan ise milletli Thalesidir.
Peki Thales de ya da İyonya’dan önce insan düşüncesinin evrimi gerçekleşmemiş midir? Elbetteki gerçekleşmiştir. İyonya’dan daha önce Mezopotamya , Çin , Hindistan , Mısır, Hatta eski Türklerde bile çok önemli düşünce sistemleri, düşünce evrimleri söz konusudur. Ancak bu düşünce sistemlerinin yapılarında daha çok dinsel , mistik yani mitolojik öğeler yer aldığı için felsefe düzeyine erişebilmiş olan düşünce sistemleri değildirler.
Peki iyonya’dan önceki düşünce sistemlerinin felsefi olarak nitelendirilmemiş olması ve peşinde gelen iyonyanın felsefi düşünce sistemi olarak nitelendirilmesinin temel nedeni nedir?
Temel nedeni şu şekilde belirtebiliriz: İyonya’da önceki düşünce sistemleri daha önce de belirttiğimiz gibi mistik ve dinsel öğeleri taşırken , İyonya’daki düşünce sistemi daha çok akla dayalı açıklamalar içermektedir. Varlıklarla , insanlarla alakalı sistemli ve sadece akla dayanan ilk düşünce sisteminin iyonya’da ortaya çıkması elbetteki tesadüfi bir durum değildir.
İyonya’da böyle bir düşünce sisteminin ortaya çıkışının nedenleri arasında en önemlisi bu yerin bulunmuş olduğu coğrafi konumdur. Mezopotamya , Mısır , İran , Fenike gibi kültürlerden etkilenmiş olan millet kenti tarım ve denizciliğin oldukça gelişmiş olduğu ve İşlek bir liman merkezidir.
İyonya’nın en belirgin özelliklerinden biri ekonomi yapısının ileri bir seviyede olması , bununla beraber bilgi birikiminin çok fazla olması ve hoşgörülü demokratik bir ortamın mevcut olmasıdır. Yani millet kentindeki ortam farklı inançların , düşüncelerin , ırkların , dillerin bulunduğu hoşgörülü bir ortamdır.
İşte iyonya’da ki bu elverişli ortam düşünürlerin , filozofların yani Thales gibi fikir insanlarının ortaya çıkmasına imkan sağlamıştır. Thales millattan önce 624 – 546 yılları arasında yaşamış olan ve bu süreçte doğal olayları yine doğal nedenlerle açıklamaya çalışan ve insan aklının şeyleri açıklamaya yeterli bir seviyede olduğu inancını sağlamaya ve yaymaya çalışan bir düşünürdür.
Peki Thales ve Thales gibi düşünürlerin ortaya çıkmasını sağlayan bu ortamın temel özellikleri hangi başlıklar altında ele alınabilir.
Şimdi bunları maddeler halinde kısaca sıralayalım.
Ticaret yollarının kesişme noktasında olan iyonyanın halkının yüksek refah düzeyine ulaşmış olması
Yine aynı şekilde yüksek bir refaha sahip olan halkın boş zamanlarının oldukça fazla olması
Ticaret ve kültür alışverişinde bulunan iyonyanın kültürel zenginliği ile birlikte Bilgi birikiminin Üst seviyelere çıkmış olması
Yine ticaretin getirmiş olduğu farklı inanç ve düşünceleri kaynaşması içiçe geçmesiyle hoşgörülü demokratik bir ortamın ortaya çıkmış olması
Diğer bir unsur ise boş vakit ve merak duygusunun insanları araştırmaya şüphe etmeye yönlendirmesi Yani insan faktörüdür.
Saymış olduğumuz bütün bu nedenler insan düşüncesinin evrilmeye başladığını , insanların her şeyden şüphe etmeye başladığı , her şeyi akıl ve mantık ile temellendirmeye başlamış olduğu bir sürecin çıkış noktasıdır.
Bu düşüncesinin çıkış noktası olarak kabul edilen ise milletli Thales’tir. Thales’in ele almış olduğu ilk konu “Evrenin İlk ana maddesi nedir?” sorusudur yani evrenin ARKHE‘si nedir sorusunun cevabını aramıştır. Bu da felsefe tarihinin Doğa Felsefesi ile başlamış olduğunu gösterir.