Etkinlik Olarak Bilim ,Bilim Felsefesi Ders Notu

Etkinlik Olarak Bilim: Etkinlik olarak bilim bir süreçtir. Bu süreç statik değil sürekli devrimlerine sıçrayan bir etkinliktir. bilimsel süreçteki aşamalar gözlem, deney, ölçme ,tümevarım ,tümdengelim kavramı ve hipotez kurmadır.

Bilimsel etkinlikler bilim insanları topluluğu tarafından yapılır bu insanlar içinde yaşadıkları toplumdan etkilenirler bugün bilimin tarihsel ve toplumsal bir boyutu vardır bilin bir kültür ortamında gerçekleşir.

Bundan dolayı filmin ne olduğunu anlamak için bilim adamları topluluğunun iç yapısını inançlarını içinde yaşadıkları toplumdaki araştırma gruplarını bakış tarzlarını bilim ve toplum arasındaki karşılıklı ilişkileri incelemek gerekmektedir.

Thomas kuhn ve Stephan Toulmin bilimi etkinlik olarak gören yaklaşımların temsilcilerindendir.

Thomas Kuhn:  bilim rasyonel bir etkinlik değildi,r kesintisiz bir birikim halinde değil ,  Aksine büyük kesintilerle gerçekleşen dönüşümler ile gelişir.

Bilimin oluşumu ve gelişimi bir paradigmadan diğerine geçişle olanaklıdır birbiri ile rekabet eden bu paradigmalar da birinin sonunda Galip gelmesiyle oluşan bir etkinliktir.

Başarılı bir Kuram gelecekteki çalışmalara temel oluşturduğu gibi teknolojinin de gelişmesini sağlar

Bilimsel süreç dört aşamadan meydana gelir bilim öncesi dönem, Olağan bilim dönemi , bunalımlar dönemi , bilimsel devrim dönemi

Bilim öncesi dönem: Bu dönemdeki bilim adamlarının belli bir bakış açısı yoktur. Karşılaştıkları sorunları çözmek için farklı Kuram ve yöntemler kullanırlar.

Zman içinde bu kuramlardan birisi problemleri daha iyi çözdüğü için belirginleşir ve değer kazanır değer kazanan bu kurama Paradigma adı verilir.

Paradigma belli bir sayıda bilim adamları tarafından kabul edildiği zaman bilim adamları topluluğu oluşur Paradigma Bilim insanlarının sadece çalışma şekillerini disiplinini ve temel varsayımlarını değil bilim insanları topluluğunun ortak inançlarını da kapsar Böylece ikinci dönem olan Olağan bilim dönemi başlar.

Bilgi Notu :Paradigma birbiriyle yarışan farklı bilimsel yöntem varsayım yaklaşım ya da kavramları içeren bir şablondur örneğin Newton’un Evrensel çekim yasası astronomların Yerçekimini ve gezegenlerin Güneş etrafında dağılmadan dönmelerine neden olan çekim gücüne karşı bakış açılarını belirleyen bir paradigmadır.
b.Olağan bilim dönemi: Bilim insanları yoğun bir biçimde bilimsel problem çözme çabası içerisine girer benimsenen Paradigma her türlü problemi çözmek için kullanılır.

Paradigma ilgili olduğu alandaki problemlerin çözülebilmesi için bazı standartlar ortaya koyar Paradigma astronomi ile ilgili ise bilim insanları bu paradigmanın çizdiği çerçevede yıldızları ve gezegenleri inceleyerek onların gelecekteki hareketlerini tahmin etmeye çalışırlar.

Bu dönemde bilim kesintisiz bir ilerleme sürecine girer ve yeni keşifler ortaya çıkmaya başlayabilir.

c.Bunalımlar dönemi: Bilimsel çalışmaların sayısı artınca paradigmanın çözemediği bazı sorunlar belirmeye başlar çözümsüzlüğün artması bilimsel çalışmaları sıkıntıya sokar.

Ortadaki çelişkileri ve yetersizliklere rağmen bilim insanının eski Paradigma da ısrar etmeleri bilim İrrasyonel bir etkinlik olmaktan çıkarır. Anomiler ve uyumsuzluklar ortaya çıkınca bunalım daha çok artar Sonuçta paradigmaya duyulan Güven sarsılır tekrar bir arayış başlar.

Örneğin Batlamyus’un yer merkezli evren kuramı bir süre o alandaki problemleri çözmüştür. bir süre sonra onun içindeki çelişkileri farkedilmiş görmezden gelinen problemler artınca yeni bir arayışa geçilmiştir.
d.Bilimsel Devrim dönemi: Bilim ve Bilim çalışmaları biriken problemlerin içinden çıkamazlar iken Bilim insanlarının içinden çıkan yaratıcı ve genç biri bunalımı çözme adına Yeni bir Paradigma ortaya koyar.

Başlangıçta eski paradigmanın taraftarı olan yaşlı bilim insanları genç bilim insanına tepki gösterirler ancak yeni Paradigma bir süre sonra taraftar toplamaya başlar eski paradigmanın taraftar sayısından fazla taraftar topladığında bilimsel Devrim gerçekleşir.

Örneğin Kopernik ,Batlamyus’un yer merkezli evren kuramını yetersiz kalması sonucu ortaya çıkan bunalımı Güneş merkezli evren kuramını ortaya atarak çözmüştür.

Bilgi Notu: Kung bilimsel gelişme anlayışı bir paradigmadan diğerine geçiştir devrimden sonra tekrar Olağan bilim dönemini geçilir bir süre sonra tekrar bunalımlar yaşanır ve bilimsel Devrim tekrar olur Bu bakımdan bilim sürekli bir bilimsel olarak ilerleyen değil duraklayan Zaman zaman bunalımlara giren ve ani sıçramalarla gelişen bir görünüme sahiptir.

Stephen Toulmin:  Bilimsel kuramların başarı yada başarısızlıklarını Darwin’in Evrim kuramının kavramlarıyla açıklamaya çalışmıştır Darwin kuramında yaşam Savaşı’nda güçlü türlerin varlıklarını sürdürebileceğini güçsüzlerin yok olduğunu iddia etmiştir Tutmayın de buna benzer bir durumun bilimsel kuramlar arasında da olduğunu öne sürmüştür.

Bilimsel kuramların başarılı ya da başarısız olmaları bilim adamlarının etkinliklerine bağlıdır bir Kur’an bir problemle karşı karşıya geldiğinde Bilim insanlarının bu kuram ve yaptıkları etkinlikler problemi çözerken Kuram varlığını sürdürür.

Zamanın değişmesine bağlı olarak ortaya çıkan yeni sorunları çözebilmek gücüne sahip olan kuramlar varlıklarını sürdürürler bu sorunları çözmeye gücünde yoksun olan kuramlar ise zaman içinde yok olup giderler.