Ahlak Felsefesi,Ahlak felsefesinin konusu nedir?
Ahlak felsefesinin konusu: İnsan eylemlerini yönlendiricileri , amaçlar ve dayanakları değerler bakımından inceleyen felsefe ahlak felsefesi ya da ethik (etik) adını alır. Ahlak felsefesi ilk kurulan felsefe dalları arasında yer alır . Yani felsefe tarihi içerisindeki felsefi disiplinlerinden birisi ahlak felsefesi diyor.
Ahlak felsefesi yani etik felsefesinin cevap aradığı belli başlı sorular şu şekilde sıralanabilir.
Ahlakın ne olduğunu veya ahlaklılığın, ne anlama geldiğini, ahlaki davranışın nasıl oluştuğunu ve bu davranışın dayandığı temel değer veya ilkelerin neler olduğunu insan yaşamının gerçek amacının ne olması gerektiğini ele alır.
İnsan için hangi eylemin iyi olduğunu hangi eylemin insana yaraşır bir yaşama katkıda bulunduğunu , insanı insan yapacak erdemli davranışların neler olduğunu , insan için özgürlüğün hangi anlamda olanaklı olduğu gibi konuları ele alan bir disiplindir.
Peki ahlaki olan ve ahlaki olmayan nedir?
Öncelikle şunu belirtelim bir davranışın ahlaki olabilmesi için şu özelliklere sahip olması gerekir: Davranışın ahlaki sayılması için öncelikle bireyin aklı başında iken hiçbir baskı altında kalmadan tamamen Özgür iradesiyle yapmış olduğu eylem ve söylemleri ahlaki davranış denir.
Yani bir davranışı ahlaki diyebilmemiz için yani bir davranışa sorumluluk yükleyebilmeniz için o davranışın bilinçli ve özgür irade ile yapılması zorunludur.
Ahlak Felsefesinin Temel Kavramları
İYİ: Toplumca kabul gören , ahlâki değerler bağlamında yapılması uygun olan, iradenin yapılmasına özgürce karar verdiği eylemlerdir.
KÖTÜ: Ahlâki değerler bağlamında yapılması uygun olmayan eylemlerdir. Toplumca kabul görmeyen davranışlardır.
ERDEM: İradenin cesaret, cömertlik, bilgelik gibi iyiyi yapmaya yönelmesidir. İnsanın özgürlüğünü iyi olan şeylerde kullanmasıdır. Yani tercih hakkı olmasına rağmen iyiye yönelip iyiyi yapmaktır.
VİCDAN: İyi ile kötüyü birbirinden ayırabilme gücüdür. (Bireyin, kendi tutum ve eylemlerini değerlendirme yetisi, içsel mahkemedir. İç ses.) Yani yapılanın doğru mu yanlış mı olduğuna karar veren iç hakemdir.
SORUMLULUK: Özgürce bir eylemde bulunan kişinin eylemin sonucuna katlanabilmesidir. Yani, bilerek ve iradeli olarak yaptığı bir işin, bir davranışın sonuçlarını kabullenmesidir. Ödül yada cezanın özgür davranışın sonunda gelmesidir.
ÖZGÜRLÜK: İnsanın bilerek ve isteyerek davranışta bulunması, kendisinin verdiği bir kararla herhangi bir eylemi yapabilme gücüdür.
AHLAK YASASI: Herkesin, tüm insanların davranışlarını iyiye göre düzenleyen genel ilkelere denir. Yani neyin yapılması gerektiğini ,neyin yapılmaması gerektiğini belirten kurallardır.
AHLAKİ KARAR: Kişinin, ahlâk kurallarına özgür iradesi ile uymasıdır. Yani özgür iradesi ile yapacağı şeyi planlamasıdır.
AHLAKİ EYLEM: Kişinin verdiği bir ahlaksal karar sonucunda gerçekleştirdiği davranıştır.Yani planladığımız şeyleri uygulamaktır.